8 rekomendacji1 EPHA adresowanych do przywódców miast europejskich dotyczących mitygowania kosztów społecznych generowanych przez zanieczyszczone powietrze. Część czwarta. Jakie środki najskuteczniej zredukowałyby poziom zanieczyszczenia powietrza w miastach?
Powrót do błękitnego nieba (Blue Sky Recovery): Jak możemy zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza do poziomu osiągniętego podczas lockdown?u?
Według nowych badań miasta mogą znacznie zmniejszyć poziom zanieczyszczenia powietrza w sposób zrównoważony, przyspieszając proces przechodzenia na pojazdy bezemisyjne, zachęcając do spacerów, jazdy na rowerze, transportu publicznego i telepracy. W wielu miastach taka transformacja jest już w toku. Przywódcy miast przeprojektowują plany miast, aby stworzyć miejsce dla aktywnej mobilności i dystansu fizycznego.
Polityka dotycząca zanieczyszczenia powietrza i transportu na poziomie miasta: perspektywy
W nowym badaniu CE Delft dla EPHA przeanalizowano literaturę i zidentyfikowano 28 różnych polityk (środków/instrumentów) miejskich realizowanych obecnie w miastach i miasteczkach europejskich, od zeroemisyjnych autobusów publicznych po wspólne hulajnogi elektryczne, aby zrozumieć ich wpływ na emisje PM i NOx z transportu.
Dalsza analiza precyzyjnie zaprezentuje wpływ 5 zidentyfikowanych środków/instrumentów miejskich polityk transportowych na zdrowie publiczne:
- pobieranie opłat za zatory komunikacyjne;
- strefy ekologiczne (strefy niskiej emisji);
- systemy wspólnego użytkowania samochodów;
- zasady parkowania;
- sprawienie, by chodzenie pieszo oraz jazda na rowerze były podstawą mobilności w miastach.
Rysunek 1 z nowego badania CE Delft dla EPHA (s. 49) przedstawia potencjalny wpływ 5 wybranych środków na poziom redukcji emisji PM i NOx . Zob. szczegółowe liczby przedstawione w poniższych tabelach wydajności:
1. Opłaty za zatory komunikacyjne
Opłaty za wjazd pojazdów (opłaty za zatory komunikacyjne) do miast takich jak Londyn, Sztokholm, Göteborg i Mediolan ograniczają zanieczyszczenie i pozwalają zaoszczędzić około 95 mln euro w ramach kosztów społecznych. Dla efektywnej współpracy należy zapewnić by, zarówno opłaty z tytułu zatorów komunikacyjnych, jak i strefy niskiej emisji miały znaczący wymiar/ rozmiar i były właściwie egzekwowane. Kamery do skanowania pojazdów i inna infrastruktura niezbędna dla wdrożenia zarówno opłat z tytułu zatorów komunikacyjnych, jak i stref niskiej emisji jest wprawdzie droga, ale wpływy z opłat mogą być inwestowane właśnie w celu ich wdrożenia. Inwestowanie wpływów z opłat w bardziej aktywny transport i przestrzeń publiczną poprawiają dobrobyt i dodatkowo obniżają koszty społeczne.
2. Strefy ekologiczne (strefy niskiej emisji)
Ograniczanie ruchu zanieczyszczających pojazdów w miastach, takich jak Mediolan, Londyn, Malmö, Sztokholm i Bruksela zadziało świetnie, redukując zanieczyszczenia i wytwarzając oszczędności w najbardziej zaludnionych miastach do około 120 milionów euro rocznie w obszarze zdrowia i innych kosztów.
3. Wspólne korzystanie z samochodu
Według CE Delft finansowane ze środków publicznych komercyjnych systemów wspólnego korzystania z samochodów, takich jak te w Paryżu, Amsterdamie i Kolonii, przyczyniło się w niewielkim stopniu do zmniejszenia zanieczyszczenia i ma sens tylko w największych miast. Co więcej ten środek może również konkurować z transportem publicznym i zwiększać zanieczyszczenie, jeśli wspólnie wykorzystywane pojazdy są stare.
4. Zasady parkowania
Z kolei zmiana kosztów i dostępności parkingów miejskich jest tania, a ponieważ posiadanie pojazdu jest w dużym stopniu uzależnione od dostępności miejsc parkingowych, polityka dot. tych miejsc jest skuteczna. W nielicznych przypadkach środek ten został użyty specjalnie w celu ograniczenia emisji, zmniejszyła się o 5?10% (według CE Delft). Jednak wydzielenie miejsca na jazdę na rowerze i ruch pieszy są drogie, szczególnie w gęstych miastach, w porównaniu z niewielkimi zyskami, które można dzięki temu osiągnąć.
5. Zasady dotyczące jazdy na rowerze i ruchu pieszego
Polityka dotycząca jazdy na rowerze / ruchu pieszego ma również inne korzyści, takie jak poprawa stanu zdrowia, aktywna mobilność i lepsza jakość życia w mieście, jeśli przestrzeń przeznaczona na ruch samochodowy jest jednocześnie zmniejszana. Zwiększenie udziału aktywnych rodzajów mobilności może pomóc władzom lokalnym w uzyskaniu czystszej i mniej zatłoczonej infrastruktury miejskiej, poprawić jakość powietrza, a tym samym skutkować zdrowszymi miastami.
Tabela 9 z badania CE Delft (s. 51) zawiera oszacowanie zmian w wysokości kosztów społecznych z tytułu wprowadzenia opłat za zatory komunikacyjne w 2020 r.
Opracowanie Lubomira Wengler na podstawie publikacji EPHA z marca 2021 r. Treść opracowania nie była poddana akceptacji EPHA. W razie wątpliwości odsyłamy do dokumentu w jęz. angielskim.
[1] Rekomendacje opierają się na upublicznionym przez EPHA w marcu 2021 r. Raporcie CE Delft ?Air pollution, transport policies at city level?, dostępnym pod linkiem: https://epha.org/wp-content/uploads/2021/03/ce-delft-200218-air-pollution-and-transport-policies-at-city-level.pdf . Dostęp on-line 04.04.2021
[2] Zanieczyszczenie powietrza & COVID-19: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/media-resources/science-in-5/episode-9—air-pollution-covid-19.